Zo gebruik je een Business Model Canvas template

Elk bedrijf kent een businessmodel waarmee je in kaart brengt hoe je waarde toevoegt voor je klant en wat je daarvoor nodig hebt, maar niet elk bedrijf heeft een duidelijke manier om dit te omschrijven of te delen. Als je veel bouwstenen nodig hebt om jouw webshop draaiende te houden, kan het helpen om het allemaal gestructureerd op papier te zetten en erachter te komen wat wel en niet werkt. Dát is waar je het Business Model Canvas (BMC) voor gebruikt.

Wat is een Business Model Canvas?

Het Business Model Canvas, ook wel eens afgekort tot BMC, is een template waarmee ondernemers een ondernemingsplan maken op slechts één pagina. Het is een visueel overzicht waarbij alle belangrijke componenten van een bedrijf aan bod komen. Door deze methode te gebruiken heb je geen bedrijfsplan van tientallen pagina's, maar zie je in één oogopslag wat de waardepropositie is van jouw onderneming. Heel handig, dus!

Waarom het Business Model Canvas gebruiken?

Naast het feit dat het brainstormen en invullen van het Business Model Canvas een stuk leuker is dan zwoegen aan een lang verslag, brengt het ook nog drie andere voordelen met zich mee:

• Focus aanbrengen: Omdat je ruimte beperkt is, moet je focus aanbrengen in hetgeen dat je opschrijft. Zo blijft de rode draad altijd zichtbaar en maak je jouw ideeën écht concreet. Ook wordt op deze manier duidelijk wat juist niet essentieel is voor je bedrijf.
• Terugkijken en ontwikkelen: Het Business Model Canvas is overzichtelijk en makkelijk terug te halen. Zo kun je, ook wanneer je bedrijf al jaren bestaat, terugkijken op je ideeën uit het verleden en eventueel aanpassingen doen zodat de propositie weer bij je bedrijf past.
• Overbrengen: Als je in een team werkt of nieuwe medewerkers aanneemt, kun je jouw ondernemingsplan duidelijk overbrengen op anderen. Verwijzen naar het Business Model Canvas is namelijk veel makkelijker dan verwijzen naar een verslag van 40 pagina’s.

Business Model Canvas bestaat uit 9 bouwstenen

1. Klantsegmenten (customer segments)
2. Waardepropositie (value proposition)
3. Kanalen (channels)
4. Klantrelaties (customer relationships)
5. Inkomstenstromen (revenue streams)
6. Kernmiddelen (key resources)
7. Kernactiviteiten (key activities)
8. Belangrijke partners (key partners)
9. Kostenstructuur (cost structure)

Met dit businessmodel kijk je naar de verschillende aspecten van je bedrijf. Elk onderdeel beschrijft een andere belangrijke bouwsteen van je bedrijf, van de financiële middelen tot de key partners en van welke toegevoegde waarde je creëert tot de verschillende kanalen die je gebruikt. Kortom: het is een goed hulpmiddel om te zien wat je onderneming nodig heeft. Het Business Model Canvas zet ook op een overzichtelijke manier op een rij of je bedrijf financiële levensvatbaarheid heeft.

1. Klantsegmenten (customer segments)

In stap één maak je voor jezelf duidelijk wie jouw doelgroep is. Het invullen van de specifieke klantsegmenten is een belangrijke stap. Pas als je precies weet wie je wilt bedienen en wat hun behoeftes zijn, kun je bijvoorbeeld bedenken hoe je hen het beste bereikt. Bijvoorbeeld: een doelgroep van jonge tieners bereik je eerder via TikTok dan de moeders van die tieners.

Als je je focust op meerdere doelgroepen, verdeel je deze dus in klantsegmenten. Maar maak je geen zorgen als jouw bedrijf zich maar op één segment focust!

Vragen die je kunt stellen bij het invullen van Customer Segments:

• Wie zijn mijn potentiële klanten?
• Verkoop je alleen aan consumenten of ook aan bedrijven?
• Is mijn bedrijf/product voor mannen, vrouwen of beiden?
• Welke leeftijdsgroep heeft echt iets aan mijn product/bedrijf?
• Waar wonen ze (niet alleen welk land en welke regio, maar ook stad/dorp)?
• Wat zijn hun interesses?
• Heb ik meerdere klantsegmenten?
• Wat zijn hun verschillende behoeften?

Voorbeeld van klantsegmenten

De toekomstig eigenaar van een koffiezaak en webshop bedient 3 klantsegmenten:

1. Bezoekers die graag op locatie een kopje koffie komen drinken
2. Restaurants die koffiebonen groot inkopen om hun eigen klanten te bedienen
3. B2C klanten die kleine zakken koffiebonen kopen voor thuis

2. Waardepropositie (value proposition)

Stap twee is je waardepropositie bepalen. Waarom kiezen klanten voor jou? Waarom heeft jouw doelgroep je product/bedrijf nodig? Wat voor probleem hebben ze of waar zijn ze naar op zoek? Hierbij kun je ook denken aan de geweldige klantenservice, de kwaliteit of prijs ten opzichte van je concurrenten of het gebruiksgemak. Wat maakt jou uniek?

Handig bij deze bouwsteen: Wat is een USP? Uitleg en voorbeelden van unique selling points

Voorbeeld van een waardepropositie

Als koffiezaak kun je doen wat iedereen doet door bonen te verkopen en koffie te serveren, maar je kunt jezelf ook onderscheiden van de concurrentie. Biedt bijvoorbeeld een koffie abonnement aan waarmee jouw klanten elke maand een unieke zak bonen opgestuurd krijgen. Je kunt ook een extra service aanbieden voor je zakelijke doelgroep, zoals het adviseren van koffieapparaten en het aanbieden van een barista training. 

3. Kanalen (channels)

Als webshop eigenaar is je (online) winkel waarschijnlijk jouw belangrijkste kanaal. Maar bij het onderdeel kanalen schrijf je letterlijk alle manieren op waarop jij van plan bent nieuwe klanten te bereiken. Dit is dus niet alleen je eigen winkel of webshop, maar ook advertenties op Google, social media kanalen en een blog. Door deze allemaal met elkaar te combineren, kom je tot een mediamix.

Maar daar stopt het niet. Je kunt je producten namelijk ook verkopen op verschillende plekken. Denk maar eens aan marketplaces zoals Bol en Amazon. Deze horen ook bij de bouwsteen ‘kanalen’.

Voorbeelden van kanalen

Voor de fictieve koffiezaak zijn er meerdere verkoop- en communicatiekanalen mogelijk. De meest voordehandliggende kanalen zijn natuurlijk de webshop en de fysieke koffiezaak, maar je zou ook kunnen denken aan een apart platform voor zakelijke klanten. Je marketing kun je op verschillende plekken doen zoals Facebook en Instagram als je je focust op millennials, maar ook TikTok voor de Gen Z’ers. Voor B2B klanten kun je dan juist weer berichten en advertenties op Linkedin plaatsen en acquisitie via e-mail of telefoon.

4. Klantrelaties (customer relationships)

Waar de vorige bouwsteen zich richtte op hoe je nieuwe klanten wilt bereiken, kijk je bij klantrelaties naar hoe je jouw bestaande klanten wilt onderhouden. Oftewel: hoe je contact met ze wilt hebben. Het is belangrijk om hierover na te denken, omdat dit je recensies erg kan beïnvloeden. Een voorbeeld: kunnen klanten je bellen met vragen? Of bied je een chatfunctie aan in je webshop?

Voorbeelden van klantrelaties

Als koffie verkoper kun je gebruik maken van verschillende vormen van communicatie met je klanten, zoals: een bevestigingsmail van een bestelling, track & trace updates en klantenservice mogelijkheden. Het is goed om overal aanwezig te zijn, maar neem niet te veel hooi op je vork. Zorg er in ieder geval voor dat klanten jou telefonisch en per e-mail kunnen bereiken. Als je er tijd voor hebt, kun je het bijvoorbeeld ook mogelijk maken om contact op te nemen via Facebook Messenger of Whatsapp Business.

Lees ook:

• Dit kunnen chatbots wel (en niet) doen voor je webshop
• Email vs Messenger: Wat is het beste kanaal voor jouw webshop?
  
  

5. Inkomstenstromen (revenue streams)

Als bedrijf is het belangrijk om na te denken over meerdere inkomstenstromen. De meest voordehandliggende bron van inkomsten is vaak het verkopen van producten. Doe je dit per stuk of verkoop je in bulk? Kunnen klanten een abonnement afsluiten of producten huren? Misschien kun je zelfs een service verbinden aan je webshop. Denk goed na over welke ideeën haalbaar zijn voor jouw bedrijf en of jouw doelgroep daar wel op zit te wachten. Als je dit goed doet, dek je jezelf in voor het geval dat een van de inkomstenstromen wegvalt.

Daarnaast moet je in dit onderdeel ook nadenken over hoeveel geld je moet verdienen om quitte te spelen en hoeveel omzet je nodig hebt om winst te maken. Het bepalen van prijzen hoort hier natuurlijk ook bij!

 

Lees ook: Levensvatbaarheid bedrijf bepalen? Zo valideer je jouw productidee!

Voorbeelden van inkomstenstromen

Doordat er al goed nagedacht is over de voorgaande bouwstenen van het BMC model, is het eenvoudig om de inkomstenstromen van de fictieve koffiezaak in kaart te brengen. Er komt namelijk geld binnen via de fysieke koffiezaak, de webshop én het platform voor B2B klanten.

6. Kernmiddelen (key resources)

Je kernmiddelen zijn alle tools die je nodig hebt om je kernactiviteiten uit te voeren en waarde te bieden aan je klanten. Voorbeelden van kernmiddelen zijn:

• Fysiek: Een pand, apparatuur, inventaris en materialen
• Mensen: Medewerkers
• Intellectueel: Patenten of eigendomsrechten
• Financieel: Kapitaal
• Digitaal: Een website, webshop of software

Voorbeelden van kernmiddelen

Een koffiezaak heeft natuurlijk een mooie locatie nodig met daarin de juiste apparatuur en inboedel, met ruimte voor het opslaan van voorraad. Daarnaast heb je enkele medewerkers nodig die jouw koffiezaak draaiende houden terwijl jij je bezig houdt met andere taken binnen je bedrijf. Voor je online webshop heb je bijvoorbeeld een abonnement van Shopify en een e-mail marketing programma nodig.

7. Kernactiviteiten (key activities)

Met de kernactiviteiten beschrijf je hoe je waarde biedt aan je klanten, oftewel: Wat gaat je bedrijf doen?. De makers van het Business Model Canvas hebben deze kernactiviteit verdeeld in drie verschillende categorieën: productie, probleemoplossing en platform/netwerk. Dit laatste zal vooral van toepassing zijn op bedrijven die winst maken met het verkopen of vermarkten van hun platform/netwerk, oftewel software-as-a-service (SaaS). Shopify is hier een goed voorbeeld van.

Voorbeelden van kernactiviteiten

Het business model van een koffiezaak zal voornamelijk bestaan uit productie: het inkopen van bonen, verpakken, versturen, het maken van koffie en ga zo maar door. Toch zal probleemoplossing ook een rol spelen, want je zult je B2B én B2C klanten te woord moeten staan wanneer zij vragen of klachten hebben. Dit doe je door middel van klantenservice.

8. Belangrijke partners (key partners)

In dit onderdeel van het Business Model Canvas kijk je naar welke externe bedrijven, leveranciers en andere partijen je nodig hebt om je bedrijf te laten slagen. Bij welke leveranciers koop je de producten van je webshop in? Of, als je zelf producten maakt, waar haal je de materialen vandaan?

Voorbeelden van belangrijke partners

Welke partners heeft een koffiezaak nodig? Denk aan een leverancier van de bonen en andere producten, een verkoper van de apparatuur en diens monteurs enzovoorts. Maar daarnaast kun je ook denken aan interessante partnerschappen met boekenwinkels, zodat mensen ook op die locaties koffie kunnen drinken. Misschien ken je ook wel een imker die onbewerkte honing verkoopt die jij weer kunt gebruiken in je producten.

9. Kostenstructuur (cost structure)

Je kostenstructuur beschrijft hoe veel je bedrijf kwijt is aan de kernactiviteiten en andere facetten van je bedrijf. Maak hierbij altijd duidelijk onderscheid tussen vaste en variabele kosten, zodat je overzicht blijft houden over waar je geld heen gaat en waar je op zou kunnen besparen.

Voorbeelden van vaste kosten zijn:

• De huur of hypotheek van je pand
• Afschrijvingskosten van apparatuur
• Software- en administratiekosten
• Salaris van medewerkers

Voorbeelden van variabele kosten zijn:

• Voorraadkosten
• Gas, water en licht
• Inhuren van freelancers voor korte termijn
• Kosten voor marketing, advertenties etc.

Voorbeeld van een kostenstructuur

Een koffiezaak zal dus een vast bedrag kwijt zijn aan het pand, de afschrijving van de apparatuur, software en administratie en salarisbetalingen. Maar je zal ook te maken krijgen met variabele kosten zoals voorraad- en dervingskosten en de kosten van het gas, water en licht dat je die maand gebruikt.

Vul jouw Business Model Canvas in

Nu je helemaal up-to-date bent, weet je vast waarom het Business Model Canvas zo handig is én hoe je deze in kunt vullen. Kun je niet wachten? Ga dan aan de slag met een digitaal template óf juist met een geprinte versie. Kies je ervoor om het BMC model uit te printen? Vul je eerste versies dan met Post-Its of schrijf met potlood. Zo kun je jouw businessmodel makkelijk aanpassen en bijschaven zonder dat je elke keer een nieuw blad hoeft uit te printen.

Doe het alleen, met een partner, met medewerkers of je naasten. Vaak komen andere mensen uit verschillende vakgebieden (van leek tot expert) op waardevolle ideeën die jij vervolgens kunt verwerken in je Business Model Canvas.